Η κυβέρνηση, χωρίς στρατηγικό σχέδιο, δεν είχε προετοιμαστεί, όπως θα έπρεπε, για την κλιμάκωση της τουρκικής επιθετικότητας. Συνέντευξη στη Real.
Ο γερμανός Υπουργός Εξωτερικών Χάικο Μαας επισκέφτηκε πρόσφατα Αθήνα και Άγκυρα με σκοπό την ανανέωση του τριμερούς διαλόγου. Τι κατά τη γνώμη σας πρέπει να κάνει η κυβέρνηση; Συμφωνείτε με την άποψη, πως δεν συζητάμε υπό καθεστώς προκλήσεων;
Η εξωτερική πολιτική της κυβέρνησης χαρακτηρίζεται από ένα διαρκές κενό στρατηγικής, απέναντι σε μία σταθερή στρατηγική αναθεωρητισμού της Άγκυρας, η οποία εκδηλώνεται μάλιστα το τελευταίο διάστημα με ιδιαίτερα επιθετικό τρόπο. Αντί να έχουμε εμείς την πρωτοβουλία των κινήσεων περιοριζόμαστε να απαντούμε κάθε φορά στην επόμενη τουρκική πρόκληση, μερικές φορές με τρόπο κατώτερο των περιστάσεων. Για παράδειγμα, η κυβέρνηση δεν είχε προετοιμαστεί για την αναμενόμενη κλιμάκωση της τουρκικής επιθετικότητας, ως αντίδραση στη συμφωνία με την Αίγυπτο, και δεν απέτρεψε την παραβίαση των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων από το Oruc Reis, όπως πράξαμε εμείς τον Οκτώβριο 2018.
Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει υπογραμμίσει εδώ και μήνες την ανάγκη να επιστρέψουμε σε μία εθνική στρατηγική με αρχή, μέση και τέλος, που να προλαμβάνει τέτοιες καταστάσεις και να θέτει ως σαφή στόχο την άσκηση πίεσης, μέσω ισχυρών ευρωπαϊκών κυρώσεων στην Τουρκία, ώστε αυτή να απέχει από επιθετικές κινήσεις και να επανέλθει στο τραπέζι του διαλόγου. Αυτό δεν το λέμε καθόλου αφηρημένα αλλά με βάση την κυβερνητική εμπειρία της περιόδου 2016-2019, όπου και τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας προασπίσαμε και σοβαρό επεισόδιο δεν υπήρξε και τον διάλογο κρατήσαμε ζωντανό, με τέσσερις επισκέψεις του Αλέξη Τσίπρα στην Τουρκία και μία του Τούρκου Προέδρου στην Ελλάδα.
Η κυβέρνηση σχεδιάζει να επεκτείνει τα χωρικά μας ύδατα στο Ιόνιο στα 12 μίλια. Συμφωνείτε με αυτήν την ενέργεια;
Η κυβέρνηση όψιμα και καθυστερημένα υιοθετεί μια κεντρική πολιτική μας απόφαση την οποία δημαγωγικά και μικροκομματικά είχε απορρίψει μόλις δύο χρόνια πριν. Προφανώς καλοδεχόμαστε την υιοθέτηση της πρότασης μας, γιατί είναι πράγματι προωθητική των εθνικών μας συμφερόντων. Για λόγους όμως αξιοπιστίας της πολιτικής, η Νέα Δημοκρατία οφείλει να εξηγήσει τους λόγους της κυβίστησης της.
Σε σχέση με τη συμφωνία με την Αίγυπτο, αναφέρατε ότι υπάρχει ο κίνδυνος σε περίπτωση βελτίωσης των σχέσεων, να οριοθετήσουν Τουρκία και Αίγυπτος ανατολικά του 28 μεσημβρινού και η Ελλάδα να μην μπορεί να αντιδράσει. Τι διαφορετικό θα προτείνατε, αφού γνωρίζετε ότι με την Αίγυπτο μόνο μια μερική οριοθέτηση ήταν εφικτή;
Κατ’αρχάς να παρατηρήσω ότι, λόγω των σταθερών θέσεων της Αιγύπτου, η μερική οριοθέτηση ήταν αναπόφευκτη, όχι όμως αναγκαστικά μία οριοθέτηση που «διχοτομεί» τη Ρόδο. Περαιτέρω, όπως ανέφερα στη Βουλή, θα ήταν σκόπιμο να συμπεριληφθεί στη συμφωνία, για να περιοριστεί ο κίνδυνος που αναφέρατε, ρήτρα εκατέρωθεν αναγνώρισης της ύπαρξης δικαιωμάτων από όπου θα προέκυπτε ρητά ότι η Ελλάδα διατηρεί πλήρως ενεργά τα προς οριοθέτηση κυριαρχικά δικαιώματά της και ανατολικά του 28ου μεσημβρινού.
Μήπως η ενδεδειγμένη αντίδραση θα ήταν να οριοθετήσουμε τις θαλάσσιες ζώνες με την Κύπρο; Γιατί δεν το κάνουμε;
Ακόμη και ο κ. Σαμαράς που το ζητούσε ως αντιπολίτευση, δεν προχώρησε ως πρωθυπουργός σε παρόμοια επιλογή. Συνολική διευθέτηση των θαλάσσιων ζωνών στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου δεν μπορεί να γίνει χωρίς στο τραπέζι του διαλόγου να κάθεται και η Τουρκία.
Θεωρείτε πιθανό να δούμε ένα τουρκικό ερευνητικό σκάφος νοτίως της Κρήτης; Και σε αυτήν την περίπτωση αρκούν οι όποιες κυρώσεις αποφασίσει η ΕΕ, όταν τις αποφασίσει, ή θα πρέπει να αντιδράσουμε πιο δυναμικά;
Δεν μπορώ να το αποκλείσω. Εξαρτάται από το πώς θα αντιμετωπίσει η κυβέρνηση την τουρκική προκλητικότητα, ιδίως από το εάν θα εξασφαλίσει εγκαίρως ισχυρές προληπτικές ευρωπαϊκές κυρώσεις που θα προλάβουν παρόμοια κλιμάκωση. Σήμερα, αντιμετωπίζουμε μια πρωτοφανή κρίση αμφισβήτησης των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων, η οποία, από το σχεδιασμό της, επιδιώκει την δημιουργία τετελεσμένων γεγονότων νομικής φύσης. Το Oruc Reis πραγματοποιεί έρευνες για πολλές ημέρες εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, σε αντίθεση με ό,τι είχε συμβεί τον Οκτώβρη του 2018, όταν είχε αποτραπεί παρόμοια απόπειρα του ερευνητικού πλοίου Μπαρμπαρός. Η προσπάθεια της κυβέρνησης μέσω διαρροών να υποτιμήσει τις συνέπειες της παραβίασης των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων, με τον θλιβερό ισχυρισμό περί «θορύβου», αποτελεί κλασική περίπτωση πολιτικού στρουθοκαμηλισμού, ανάλογη του περιστατικού των τούρκων στρατιωτών στη νησίδα του Έβρου. Για τον λόγο αυτό από την πρώτη στιγμή ζητήσαμε να αποτραπεί η παραβίαση των δικαιωμάτων μας και ότι παρόμοια επικοινωνιακά τεχνάσματα αποδυναμώνουν τις θέσεις μας στη διεθνή κοινότητα.
Συνεπώς, και για να είμαι απολύτως συγκεκριμένος, το ιδανικό είναι η διπλωματία να προλάβει νέα αμφισβήτηση των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων. Εφόσον όμως εκδηλωθεί, θα πρέπει να αντιμετωπιστεί, βάσει του πάγιου κανόνα που εφαρμόζει η χώρα μας σε ανάλογες περιστάσεις και τον οποίο ακολουθήσαμε και εμείς το 2018: αποτελεσματική αποτροπή χωρίς κλιμάκωση. Ένα είναι βέβαιο: τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας μας πρέπει να προστατευτούν. Ανάλογα, άλλωστε, είχε διακηρύξει -αν και, προφανώς, δεν τα τήρησε- και ο κ. Μητσοτάκης, λίγο πριν την παραβίαση της υφαλοκρηπίδας μας από το Oruc Reis.
Βλέπουμε να οξύνεται η αντιπαράθεση στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ και για τα εθνικά. Ποια είναι η δική σας άποψη για την κύρια κατεύθυνση που πρέπει να ακολουθήσει ο ΣΥΡΙΖΑ; Προς την κεντροαριστερά ή τον ριζοσπαστισμό. Και τι απαντάτε στην κριτική, ότι φορέσατε χλαμύδες;
Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει αποδείξει, κατεξοχήν με την κυβερνητική του θητεία, αλλά και με την υπεύθυνη στάση του ως αξιωματική αντιπολίτευση, ότι είναι πατριωτική δύναμη που ασκεί εξωτερική πολιτική βάσει πάγιων αρχών της αριστεράς, όπως η επιδίωξη της ειρήνης, η απόρριψη του σωβινισμού, η επίλυση των διαφορών με διάλογο και η προάσπιση της κυριαρχίας , με πλήρη σεβασμό της διεθνούς νομιμότητας και των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Σε αυτά δεν διαφωνεί κανείς. Υπάρχουν, πράγματι, διαφορετικές απόψεις ως προς την αντιμετώπιση της Τουρκίας. Αυτό δεν είναι απλώς θεμιτό. Η σύγκρουση ιδεών είναι προωθητική δύναμη σε ένα δημοκρατικό κόμμα της αριστεράς. Άλλο αυτό όμως και άλλο η έλλειψη σεβασμού στην άλλη άποψη που βλέπω, πράγματι, σε πρόσφατη αρθρογραφία. «Χλαμύδες» δεν φορά κανείς στο ΣΥΡΙΖΑ. Οφείλουμε όλοι να χειριζόμαστε την διαφωνία με συντροφικό τρόπο και -αυτονόητα- εφαρμόζοντας τις συλλογικές αποφάσεις και εκεί που διαφωνούμε.
