ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΑΤΡΟΥΓΚΑΛΟΣ: Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε. Εύχομαι και εγώ καλή αρχή σε αυτή τη νέα κοινοβουλευτική περίοδο.
Κύριοι συνάδελφοι, υπάρχει ένα ιστορικό παράδοξο σε σχέση με την ελληνική κακοδιοίκηση, στο οποίο έρχεται να εισφέρει και το σημερινό νομοσχέδιο. Το παράδοξο αυτό έγκειται στο ότι ξέρουμε, τουλάχιστον από την Έκθεση Βαρβαρέσου του 1952, ότι η διοίκηση είναι ο μεγάλος ασθενής: πατρωνία, πολυνομία, γραφειοκρατία των πολλών υπογραφών, οι πολλές και παράλληλες αλληλοκαλυπτόμενες αρμοδιότητες, η αδιαφορία για την καθημερινότητα του πολίτη.
Πώς εξηγείτε, λοιπόν, ότι τρία τέταρτα του αιώνα μετά, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες που είχαν γίνει και από άλλες κυβερνήσεις, και κυρίως τα τεσσεράμισι τελευταία χρόνια από την Κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, να έχουμε ξανά τα ίδια προβλήματα;
Η απάντηση είναι απλή. Αυτές οι παθογένειες είναι συμπτώματα. Αποτελούν εκδηλώσεις των αναγκών ενός πολιτικού συστήματος που θέλει να διαιωνίζει αυτά τα χαρακτηριστικά, ακριβώς γιατί επιδιώκει μέσω της διαιώνισης σχέσεων πατρωνίας και εστιών διαφθοράς, στη μεν κορυφή να διαιωνίζει το σύστημα συμφερόντων που ονομάζουμε διαπλοκή, στη δε βάση του διοικητικού υποσυστήματος να διαιωνίζει την εξάρτηση των πολιτών από το πολιτικό προσωπικό με το ρουσφέτι, τον διορισμό ημετέρων.
Άρα, όταν θέλεις να δίνεις τις συμβάσεις στους δικούς σου ανθρώπους δεν χρειάζεσαι μια ουδέτερη βεμπεριανή δημόσια διοίκηση. Όταν θέλεις να εφαρμόσεις τη σύμβαση για το Ελληνικό, όχι προς το δημόσιο συμφέρον, αλλά προς το συμφέρον του ιδιώτη επενδυτή, είναι λογικό να ορίζεις το σύμβουλό του υφυπουργό.
Είναι λογικό να μη θέλεις τους ελέγχους μιας ανεξάρτητης διοικητικής αρχής, όπως είναι η Επιτροπή Ανταγωνισμού, απαλλάσσοντάς τη από τον ενοχλητικό επικεφαλής ή να προσπαθείς να ελέγξεις με άλλον τρόπο άλλες ανεξάρτητες διοικητικές μορφές.
Το καινούργιο που ίσως εισφέρει το νέο νομοσχέδιο είναι ότι σε αυτή την παραδοσιακή πρακτική κακοδιοίκησης και πατρωνίας του παλαιού πολιτικού συστήματος έρχεται να εισφέρει και μία νεοφιλελεύθερη οπτική. Βασική επιδίωξη του νεοφιλελευθερισμού στο κράτος είναι να κρατηθούν τα κεντρικά διακυβεύματα της πολιτικής και της οικονομίας εκτός δημοκρατικής διαδικασίας.
Για παράδειγμα, όλοι οι λειτουργικοί κανόνες που αφορούν το πλαίσιο λειτουργίας των τραπεζών, οι συμφωνίες της βασιλείας, έχουν τεθεί από τους εκπροσώπους των κεντρικών τραπεζών, όχι από εκπροσώπους κυβερνήσεων, επομένως, από εκπροσώπους συμφερόντων και όχι λαών.
Αντίστοιχα, επιχειρείτε στο πλαίσιο αυτής της οπτικής, που θέλει να βλέπει τη διοίκηση του κράτους όμοια με τη διοίκηση μιας δημόσιας επιχείρησης, στεγανοποίηση πλευρών της διοίκησης του κράτους και προφανώς αυτό που εμφανίζεται ως προτιμότερη από τη δημοκρατική διαδικασία, η τεχνοκρατική διαδικασία, η εμπιστοσύνη στην κρίση των επαϊόντων, των ειδικών, απλώς αποκρύπτει τίνος τα συμφέροντα εξυπηρετούνται. Προφανώς όχι των πολλών.
Άρα, το κεντρικό διακύβευμα είναι πάντοτε τι κράτος θέλουμε, κράτος για ποιους, κράτος με ποια χαρακτηριστικά. Και εμείς, με τις μεταρρυθμιστικές προσπάθειες επιδιώξαμε την επανασύνδεση της δημόσιας διοίκησής μας, με βασικές αρχές του ευρωπαϊκού νομικού πολιτισμού, όπως είναι το κράτος δικαίου, το κοινωνικό κράτος δικαίου, η αποκομματικοποίηση, την οποία ορθά ανέφερε ο προηγούμενος Πρόεδρος της Βουλής ως αποκομματικοποίηση και όχι απολιτικοποίηση της δημόσιας διοίκησης.
Και αυτό γιατί όσοι επαγγέλλονται στην πραγματικότητα την απολιτικοποίηση των δημόσιων διαδικασιών, έχουν στο μυαλό τους μεταδημοκρατικούς κανόνες λειτουργίας του κράτους που θέλουν να στεγανοποιήσουν τη δυνατότητα δημοκρατικού ελέγχου και λογοδοσίας των πολιτικά εκλεγμένων οργάνων απέναντι στη Βουλή και σε δεύτερο βαθμό στο λαό.
Μία από τις προσπάθειες επιτυχίας κάθε μεταρρύθμισης, λοιπόν, είναι η συνέχειά της. Εμείς θεσπίσαμε το Μητρώο Στελεχών Δημόσιας Διοίκησης για τις επιτελικές θέσεις του δημοσίου από όπου θα διορίζονταν γενικοί, ειδικοί, διοικητικοί, τομεακοί γραμματείς και οι αναπληρωτές τους, καθώς και διοικητές οργανισμού.
Εσείς αντιθέτως επαναφέρετε τον θεσμό των κομματικών γενικών γραμματέων, διακόπτοντας παράλληλα αντισυνταγματικά τη διαδικασία επιλογής των μη κομματικοποιημένων τεχνοκρατικών στελεχών, στις οποίες θα κατέληγε η προηγούμενη διαδικασία.
Η υδροκεφαλική προεδρία της Κυβέρνησης με τις πέντε γενικές και τη μία ειδική γραμματεία δεν συνιστά στην πραγματικότητα επιτελικό κράτος, αλλά υποκατάσταση της δημόσιας διοίκησης, της βεμπεριανής δημοσιοϋπαλληλίας, δεδομένου ότι ο κορμός της δεν είναι οι οργανικοί δημόσιοι υπάλληλοι, αλλά οι υπερεκατό μετακλητοί, οι οποίοι μάλιστα μπορούν πλέον να είναι προϊστάμενοι οργανικών μονάδων, κατά τουλάχιστον αμφίβολης συνταγματικότητας ρύθμισης του άρθρου 31 παρ. 2.
Όσο στηρίζεται, λοιπόν, αυτός ο νέος υδροκεφαλικός μηχανισμός, όχι στους οργανικούς δημόσιους υπαλλήλους, αλλά στους μετακλητούς, δεν εξασφαλίζει την απαραίτητη θεσμική μνήμη που είναι απαραίτητο βασικό χαρακτηριστικό κάθε επιτελικού δημόσιου κράτους.
Πέρα από τον πολλαπλασιασμό των μετακλητών που από μόνο του είναι ένα τεράστιο δείγμα υποκρισίας μετά την προεκλογική δημαγωγία, που εμένα προσωπικά δεν με εξέπληξε -διότι όταν παρέλαβα το Υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης από τον κ. Μητσοτάκη, εγώ είχα τον μισό αριθμό μετακλητών από αυτόν που είχε εκείνος- τον πελατειασμό ενισχύουν και άλλες ρυθμίσεις του νομοσχεδίου.
Υπονομεύεται, για παράδειγμα με πελατειακό τρόπο το ενιαίο μισθολόγιο, με ειδικές ευνοϊκές μισθολογικές προβλέψεις. Ο Διοικητής της νέας Αρχής Καταπολέμησης της Διαφθοράς μπορεί να ορίζει ειδικό μισθολογικό καθεστώς. Οι δικές του αποδοχές εξαιρούνται από το ανώτατο όριο αποδοχών για τον δημόσιο τομέα.
Θέλω, όμως -επειδή φτάνω στα όρια του χρόνου μου-, να σας πω ότι μολονότι υπολήπτομαι και σέβομαι τον συνάδελφο Γιώργο Γεραπετρίτη και έχω φιλική σχέση μαζί του, αρκετές από τις ρυθμίσεις είναι κατά τη γνώμη μου και αμφίβολης συνταγματικότητας ως προς τη σχέση Βουλής και Κυβέρνησης και ως προς τον προσδιορισμό των αρμοδιοτήτων των Υπουργών.
(Στο σημείο αυτό κτυπάει το κουδούνι λήξεως του χρόνου ομιλίας του κυρίου Βουλευτή)
Για παράδειγμα, ενώ ο συμβολισμός που θέλησε η Κυβέρνηση να δώσει μεταφέροντας τον τόπο συνεδρίασης του Υπουργικού Συμβουλίου από τη Βουλή στου Μαξίμου ήταν υπέρ της ενίσχυσης της διάκρισης των εξουσιών, η πρακτική σας ήταν η ακριβώς αντίθετη. Δόθηκαν μπλε φάκελοι με τον προγραμματισμό κάθε Υπουργείου πριν από τις προγραμματικές δηλώσεις της Κυβέρνησης, κατά περιγραφή της διάταξης του άρθρου 84 του Συντάγματος. Οι εντολές στους Υπουργούς που δόθηκαν στο περιεχόμενο αυτού του μπλε φακέλου στην πραγματικότητα παραβιάζουν τον ρόλο του Πρωθυπουργού, που κατά το άρθρο 82 παράγραφος 1 του Συντάγματος εξασφαλίζει την ενότητα της Κυβέρνησης και κατευθύνει τις ενέργειές της, χωρίς να υποκαθιστά τους Υπουργούς.
Με λίγα λόγια, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, η διακυβέρνηση μιας χώρας είναι διαφορετική από τη διοίκηση μιας ανώνυμης εταιρείας. Πέρα, λοιπόν, από αυτό το παρελθόν, που δυστυχώς δεν μπορέσατε να ξεχάσετε -όπως έλεγαν για τη μεταρρύθμιση των Βουρβόνων «Τίποτα δεν μάθατε και τίποτα δεν ξεχάσατε από την παραμονή σας στην Αντιπολίτευση»-, έρχεστε εδώ ουσιαστικά να εισάγετε για φάρμακο κάτι που θα αποτελέσει δηλητήριο για την οργάνωση της δημόσιας διοίκησης, ένα αμάλγαμα παλαιοκομματισμού και νεοφιλελευθερισμού.
Θα συμφωνήσω με τον συνάδελφο Γεραπετρίτη για την αξία που έχει να ονομάζουμε ορθά τις έννοιες, αλλά στο απόσπασμα του Αντισθένη θα του θυμίσω ένα άλλο απόσπασμα του Αριστοτέλη από τη Ρητορική: «Τό Ἑλληνίζειν ἐστίν τό ὀρθῶς ὀνομάζειν». Δεν είναι επιτελικό κράτος αυτό που καθιερώνετε. Είναι ένα πελατειακό κράτος με μεγάλες δόσεις νεοφιλελεύθερης αντίληψης, το οποίο δεν εισφέρει στην αντιμετώπιση της κακοδιοίκησης, αλλά θα εντείνει πολλές από τις μεγάλες ασθένειες της ελληνικής δημόσιας διοίκησης.
Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε.
