Ομιλία του Γιώργου Κατρούγκαλου στη συνεδρίαση της Διαρκούς Επιτροπής Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης με θέμα ημερήσιας διάταξης την επεξεργασία και εξέταση του σχεδίου νόμου του Υπουργείου Εσωτερικών «Άρση περιορισμών για την εγγραφή στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους εκλογέων εξωτερικού» (15/4/2021).
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΑΤΡΟΥΓΚΑΛΟΣ (Εισηγητής της Μειοψηφίας):Ευχαριστώ πολύ, κ. Πρόεδρε.
Το Δεκέμβριο του 2019 μετά από διαπραγμάτευση μηνών – ιδιαίτερα δύσκολη διαπραγμάτευση, γιατί όπως θα δείξω στη συνέχεια, υπήρχαν αποκλίνουσες θέσεις των Κομμάτων – η Βουλή κατέληξε σε ένα συμβιβασμό, που συγκέντρωσε μια πρωτοφανή κοινοβουλευτική πλειοψηφία, σχεδόν ομοφωνία, με 1 μόνο Κόμμα να διαφωνεί και σχεδόν 290 ψήφους υπέρ της λύσης. Ο νόμος αυτός ακόμη δεν έχει εφαρμοστεί.
Σωστά τον αποκάλεσε στην εισήγησή του νωρίτερα ο φίλος Εισηγητής της Ν.Δ. ως «το μέγιστο δυνατό πρώτο βήμα» της περιόδου. Το βήμα αυτό είναι ακόμη μετέωρο. Ο νόμος δεν έχει εφαρμοστεί. Είναι δεδομένη η αδυναμία τροποποίησής του, εφόσον είναι ανέφικτη χωρίς τη σύμπραξη, τουλάχιστον των δύο Κομμάτων που έχουν από την αρχή τοποθετηθεί, του Κ.Κ.Ε. και του ΣΥΡΙΖΑ, η επίτευξη της ειδικής πλειοψηφίας των 2/3.
Γιατί συρόμαστε και σε μια διαδικασία προβληματική από την αρχή, που ξέχασε η κοινοβουλευτική πλειοψηφία και η Κυβέρνηση να συγκαλέσει και την επιτροπή αποδήμων για ένα θέμα, που αφορά στους απόδημους και που θα συνεχίσει με προβληματική σύνθεση, με κοινοβουλευτική αναπηρία, αφού άλλο όργανο θα έχει ξεκινήσει τη συζήτηση κι άλλο θα την ολοκληρώσει; Η απάντηση είναι προφανής: Φτηνοί επικοινωνιακή λόγοι, που δε συναρτώνται μόνο με την προσπάθεια της Κυβέρνησης, να αλλάξει ατζέντα σε μια περίοδο, που οι αποτυχίες της είναι απτές σε όλα τα κρίσιμα και τα μείζονα από την πανδημία και την οικονομία έως τα εθνικά.
Υπάρχει κι ένας ειδικότερος επικοινωνιακός αντιπερισπασμός. Ακριβώς, για αυτό το λόγο προηγουμένως καταλόγισα βαρύτατη ευθύνη στον Υπουργό, που φθάνει στα όρια της ασέβειας προς το κοινοβουλευτισμό και την προσβολή όχι μόνο των αποδήμων, αλλά της ίδιας της κοινοβουλευτικής διαδικασίας. Η θέση μου είναι ότι η πρόθεση του κ. Βορίδη με το «πυροτέχνημα» που κατέθεσε, γιατί δεν πρόκειται περί νόμου, απλώς, είναι η προσπάθεια, να δημιουργήσει ένα «παραπέτασμα καπνού», για να αποδράσει από τη συνταγματική και πολιτική του υποχρέωση, να εφαρμόσει το νόμο, ο οποίος ψηφίστηκε με τη μεγάλη αυτή πλειοψηφία το Δεκέμβριο του 2019.
Η αποτυχία του Υπουργείου, να εφαρμόσει το νόμο είναι ήδη απτή. Για 800.000 ήταν οι αρχικές διαρροές της προσδοκίας των εγγραφών στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους, μειώθηκαν μετά στις 300.000. Εδώ και παραπάνω από 2 μήνες, από το Φεβρουάριο είναι ενεργή η ηλεκτρονική πλατφόρμα για τις αιτήσεις και τις εγγραφές στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους. Λιγότερο από 1000 είναι οι σχετικές αιτήσεις, από ό,τι μαθαίνουμε. Λιγότερες από 100 είναι οι εγγραφές. Όχι 100.000, αλλά 100 είναι οι εγγραφές στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους.
Τα «καύσιμα του πυροτεχνήματος», μέσω του οποίου φιλοδοξεί, αλλά David Copperfield, να καλύψει την αποτυχία του ο Υπουργός και την απόδρασή του από την συνταγματική υποχρέωση να εφαρμόσει το νόμο, περιλαμβάνουν τους εξής διαδοχικούς και ανατροφοδοτούμενους ψευδείς ισχυρισμούς, τους οποίους θα ανασκευάσω στη συνέχεια.
Πρώτο ψέμα, ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α. ήταν ανέκαθεν υπέρ των περιορισμών.
Δεύτερο ψέμα, η κυρία Τζάκρη ζήτησε να καταργηθούν άμεσα οι περιορισμοί τους οποίους ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α. είχε εισηγηθεί και γι’ αυτό και η Κυβέρνηση έφερε το νόμο που συζητάμε.
Τρίτο ψέμα, ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α. αλλάζει διαρκώς θέσεις.
Ας τα πάρουμε από την αρχή. Ποιες ήταν οι αρχικές θέσεις των Κομμάτων;
Νέα Δημοκρατία, να ψηφίζουν όλοι οι απόδημοι, χωρίς περιορισμούς, αλλά και χωρίς δικαίωμα επιλογής των εκπροσώπων τους, εφόσον θα ψήφιζαν με επιστολική ψήφο εκεί που ήταν εγγεγραμμένοι και η ψήφος τους θα συνυπολογιζόταν στο αποτέλεσμα των εκλογών του εσωτερικού.
ΣΥ.ΡΙΖ.Α., να ψηφίζουν όλοι οι απόδημοι χωρίς περιορισμούς και με δικαίωμα άμεσης εκλογής των εκπροσώπων τους σε ειδικές εκλογικές Περιφέρειες εξωτερικού. Η ψηφοφορία θα γίνεται με ενιαίο ψηφοδέλτιο, επομένως το αποτέλεσμα δεν θα επηρεάζει την κατάταξη των Κομμάτων βάσει της εσωτερικής ψηφοφορίας.
Απέναντι σε αυτές τις δύο αρχικές θέσεις το Κομμουνιστικό Κόμμα της Ελλάδος κατέθεσε μια δική του πρόταση, στην οποία απέρριπτε την επιστολική ψήφο, δεχόταν να προσμετρώνται στο αποτέλεσμα των εκλογών εσωτερικού οι ψήφοι των αποδήμων και πρότεινε επίσης περιορισμούς-κριτήρια, στους οποίους και καταλήξαμε. Οι θέσεις που καταλήξαμε των κριτηρίων-περιορισμών που αποδεικνύουν πραγματικό δεσμό των αποδήμων με την πολιτική πραγματικότητα στη χώρα, ήταν λύση συμβιβασμού, άλλη από την αρχική, τόσο της Ν.Δ. όσο και του ΣΥ.ΡΙΖ.Α.. Τόσο εμείς, όσο και τα άλλα Κόμματα αποδέχθηκαν αυτόν το συμβιβασμό για να έχουμε νόμο. Η ουσία του συμβιβασμού αποτυπώνεται στην αιτιολογική έκθεση. Διαβάζω: «Οι τιθέμενοι περιορισμοί, ως δικλίδες ασφαλείας, αποσκοπούν στην αποτροπή οποιασδήποτε επέμβασης επί του εκλογικού αποτελέσματος σε βαθμό που να αλλοιώσει τη βούληση του εκλογικού Σώματος». Αυτό αποδεχθήκατε, κύριοι της Ν.Δ. και συνεχίζει η αιτιολογική έκθεση, «Οι συνταγματικά ανεκτοί αυτοί οι περιορισμοί, επιφέρουν μια στάθμιση του αποτελέσματος, ώστε να μην δύναται να μεταβάλει την εκλογική συμπεριφορά των, εντός Επικράτειας, εκλογέων και την ισορροπία της ψηφοφορίας».
Είπα ήδη, ότι δεν ήταν κατά τη γνώμη μας, η καλύτερη λύση και οπωσδήποτε, δεν ήταν η πρότασή μας, αλλά την αποδεχθήκαμε, γιατί ήταν ένα από τα δύο μοντέλα που εφαρμόζονται στην ευρωπαϊκή πρακτική. Το άλλο, που θεωρείται η βέλτιστη ευρωπαϊκή πρακτική, είναι η λεγόμενη «κλειστή εκπροσώπηση», το σύστημα που εφαρμόζει η Γαλλία, η Ιταλία, η Πορτογαλία και που προτείνουμε και εμείς, δηλαδή οι απόδημοι να εκλέγουν τον εκπρόσωπό τους εκεί που ζουν, να υπάρχει ένας βουλευτής Αμερικής, ένας βουλευτής Αυστραλίας, ένας βουλευτής Ευρώπης και ούτω καθεξής.
Δεν υπάρχει χώρα που να έχει διασπορά και να μην εφαρμόζει ένα από τα δύο συστήματα- τον περιορισμό με κριτήρια που αποδεικνύουν το πραγματικό δεσμό ή της κλειστής εκπροσώπησης. Μάλιστα, οι χώρες με τη μεγαλύτερη διασπορά στον κόσμο- Ιρλανδία, Κύπρος, Ισραήλ, Αρμενία- φτάνουν σε άλλο άκρο, απαγορεύουν απολύτως την ψήφο των αποδήμων, κάτι που εμείς προφανώς δεν θέλαμε, γιατί θέλουμε οι απόδημοι να έχουν και φωνή και ψήφο.
Συνεπώς, όταν η κυρία Τζάκρη δήλωνε στον «Εθνικό Κήρυκα», ότι «εμείς είμαστε αυτοί που ζητήσαμε να ψηφίσουν όλοι οι Έλληνες της διασποράς», την αλήθεια έλεγε και όταν διατύπωνε τη φιλοδοξία της, όταν θα το επιτρέψουν οι κοινοβουλευτικοί συσχετισμοί και έχουμε μια νέα προοδευτική πλειοψηφία, θα δείτε, κατά τη γνώμη μας, βέλτιστη πρόταση να φέρουμε στη Βουλή», εξέφραζε ένα δικαίωμα κάθε Κόμματος, να θέλει, όταν το επιτρέψει ο λαός, το πρόγραμμά του να το εφαρμόσει. Είναι άραγε, για αυτά τα πράγματα, που φέρατε του νόμο, κύριε Υπουργέ;
Λίγες μέρες πριν, ο κ. Μητσοτάκης στις 22 Μαρτίου του 2021 σε τηλεδιάσκεψη με Έλληνες της νότιας Αμερικής έλεγε επι λέξει: «Πιστεύω ότι θα επανέλθουμε στο νόμο αυτό, θα τον ενισχύσουμε, ώστε να μπορείτε όσοι θέλετε να συμμετέχετε στα κοινά της πατρίδας μας να το κάνετε, συμμετέχοντας στην διαδικασία ανάδειξης της πολιτικής ηγεσίας της χώρας μας». Άρα αγαπητέ κ. Υπουργέ, δεν ακούσατε τον Πρωθυπουργό, την Θεοδώρα ακούσατε και γι’ αυτό φέρατε αυτό το νόμο-πυροτέχνημα; Θα καταθέσω στα πρακτικά, αλλά θα τα καταθέσω όλα μαζί για λόγους ευκολίας.
Ας περάσουμε όμως τώρα στο «ψέμα νούμερο 3». Αλλάζει διαρκώς θέσεις ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α.; Σας διαβάζω την πρότασή μας για την αναθεώρηση του Συντάγματος, όπως έχει κατατεθεί στη Βουλή 5/11 του 2018, όταν ήμασταν στην Κυβέρνηση και πριν ξεκινήσει η διαδικασία συζήτησης για το νέο νόμο. Εκεί προτείναμε, καταθέτω και αυτή την πρόταση μας στα πρακτικά, έως 5 Βουλευτές να εκλέγονται σε ευρύτερες εκλογικές περιφέρειες μόνιμης εγκατάστασης σε απόδημου ελληνισμού, με ενιαίο ψηφοδέλτιο σε καθεμία από αυτές.
Την ίδια πρόταση ψηφίσαμε και στην Αναθεωρητική Βουλή το 2009 και την ίδια επαναφέραμε και με τροπολογία που καταθέσαμε σήμερα στην Επιτροπή για να σας αναγκάσουμε να τοποθετηθείτε.
Είναι αλήθεια ότι υπήρχε ενδιάμεσα αναλυτική πρόταση νόμου, που στηρίχτηκε σε Νομοπαρασκευαστική Επιτροπή του Υπουργείου Εσωτερικών, που δεν είχε αναφορά στις περιφέρειες εξωτερικού, για τον απλό λόγο ότι για τις περιφέρειες εξωτερικού έπρεπε να αλλάξει το Σύνταγμα. Και πράγματι άλλαξε, με την προσθήκη της παραγράφου 4, στο άρθρο 54, μετά από μερική αποδοχή της πρότασής μας.
Λέει αυτή η ρύθμιση: «Με το νόμο της παραγράφου 1, του παρόντος άρθρου, μπορεί να ορίζονται μία ή περισσότερες εκλογικές περιφέρειες απόδημου ελληνισμού κατά παρέκκλιση της παραγράφου 2, του ίδιου άρθρου, που προβλέπει ότι για να έχουμε περιφέρειες πρέπει να έχουν νόμιμη απογραφή». Άρα, εναλλακτικά με το σύστημα των περιορισμών που επίσης προβλέπει το άρθρο 54, προβλέπει και κατά τη γνώμη μας το πολύ καλύτερο σύστημα των περιφερειών.
Εδώ διαβάζω δήλωσή σας και κ. Υπουργέ που υποθέτω ότι δεν έχει αποτυπωθεί ορθά γιατί αν έχει σας εμφανίζει να αγνοείτε το Σύνταγμα.
Διαβάζω και θα καταθέσω στα πρακτικά τη δήλωσής σας η οποία λέει: «Tο σύνταγμα λέει ότι δεν μπορεί η ψήφος να προσμετράται σε εκλογική περιφέρεια, αλλά μόνο σε επίπεδο επικράτειας. Εμείς θα συνεχίσουμε πολύ παραγωγικά τη συζήτηση στις επόμενες μέρες» και τα λοιπά.
Αγνοείτε ότι το Σύνταγμα επιτρέπει και μάλιστα με την πρόσφατη αναθεώρησή του την δυνατότητα η ψήφος να προσμετράται σε ειδική εκλογική περιφέρεια εξωτερικού; Και είναι δήλωση που δεν απηχεί τις απόψεις σας; Ή αγνοείτε πέρα από την πολιτική ευθύνη που πρέπει να χαρακτηρίζει κάθε Υπουργό την ίδια τη διατύπωση του Συντάγματος; Το καταθέτω στα πρακτικά.
Ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α. έχει πάντα την ίδια σταθερή θέση να έχουν φωνή και ψήφο οι απόδημοι, να μην ψηφίζουν μόνο, αλλά να εκλεγούν και τους εκπροσώπους τους. Άλλοι όπως θα δούμε στη συνέχεια άλλαξαν τη θέση τους.
Και τώρα περνάμε στην ουσία του θέματος. Εμείς δεν θέσαμε ούτε θέτουμε σε αμφισβήτηση το συμβιβασμό του Δεκεμβρίου του 2019. Εσείς το κάνετε με την ατελέσφορη και αλυσιτελή νομοθετική πρόταση που καταθέτετε, αν και ξέρατε εκ των προτέρων ότι δεν μπορεί να καταλήξει σε νόμο.
Η Βουλή όμως δεν είναι ούτε το «εργαστήριο πειραματισμού» της Κυβέρνησης, ούτε το προσωπικό σας θέατρο επιδιώξεων, ούτε και η θύρα κινδύνου από την οποία θα αποδράσετε από την υποχρέωσή σας να εφαρμόσετε τον υφιστάμενο νόμο.
Καταθέσαμε την τροπολογία που επαναφέρει το αίτημα να ψηφίζουν οι απόδημοι και τους εκπροσώπους τους σε εκλογικές περιφέρειες που θα οριστούν, ακριβώς για να σας δείξουν ότι οι απόδημοι αλλά και ελληνικός λαός έχουν μνήμη και θυμούνται τις θέσεις των Κομμάτων.
Αλήθεια, σας ενδιαφέρει να έχουν φωνή οι απόδημοι; Τότε γιατί δεν τους επιτρέπετε να εκλέγουν άμεσα τους εκπροσώπους τους;
Πρέπει, βέβαια, να σας αναγνωρίσω σ’ αυτό το ζήτημα κάποια συνέπεια. Ανάλογη ήταν η θέση σας και στο νομοσχέδιο που εισηγηθήκατε τα το 2009 και σύμφωνα με αυτό οι απόδημοι θα ψήφιζαν μόνο κόμμα και δεν θα μπορούσαν να εκλέγουν τους εκπροσώπους τους.
Και δείτε πως κατέκρινε η τότε αντιπολίτευση την επιλογή αυτή: «Με το νομοσχέδιο σας, μας λέτε ότι οι απόδημοι Έλληνες είναι ειδικοί εκλογείς, εκλογείς με μειωμένα δικαιώματα. Θα ψηφίζουν μόνο κόμμα χωρίς να έχουν δικαίωμα επιλογής προσώπων. Μισό, λοιπόν, το δικαίωμα. Αυτό είναι εμπαιγμός και πρέπει να πούμε ότι κάποιος εμπαίζει τους Έλληνες της διασποράς. Κάποιος τους θέλει ψηφοφόρους μιας χρήσης». Αυτά τα έλεγε ο κύριος Κεγκέρογλου, κυρία Λιακούλη. Καταθέτω το σχετικό απόσπασμα στα πρακτικά.
Η δική μας λογική αντίθετα είναι να εκλέγουν οι Έλληνες της Αμερικής, της Αυστραλίας, της Ευρώπης τον δικό τους εκπρόσωπο. Όπως είναι το γαλλικό, το ιταλικό, το πορτογαλικό μοντέλο, που αποτελεί κατά την επιτροπή της Βενετίας, την βέλτιστη ευρωπαϊκή πρακτική.
Βέλτιστη πρακτική χαρακτηρίζει το μοντέλο αυτό ο συνάδελφος και νυν Υπουργός Επικρατείας, κύριος Γεραπετρίτης. Στην επιτροπή για τα δικαιώματα του ανθρώπου, στην έκθεση της του 2017 – την οποία καταθέτω – λέει επί λέξει: «Ο κλειστός αριθμός κοινοβουλευτικών εκπροσώπων συνιστά βέλτιστη πρακτική η οποία αμβλύνει τις συνέπειες της μαζικότητας της συμμετοχής των εκτός της επικράτειας εκλογέων στις εθνικές εκλογές, αναγνωρίζοντας στους τελευταίους δικαίωμα εκπροσώπησης μέσω προκαθορισμένου αριθμού βουλευτών».
Ποιοι έχουν λοιπόν διπλή γλώσσα, αγαπητέ κύριε Υπουργέ και αγαπητοί συνάδελφοι, της Ν.Δ.; Εμείς; Δεν θα ακούσετε ούτε το Συμβούλιο Απόδημου Ελληνισμού; Αυτό ζητά – και υπάρχει και αναλυτική αναφορά στην ίδια έκθεση που κατέθεσε στα πρακτικά – την δημιουργία εκλογικών περιφερειών αποδήμων, έτσι ώστε οι απόδημοι να εκλέγουν τους δικούς τους εκπροσώπους. Έκθεση προεδρείου του ΣΑΕ για την άσκηση του εκλογικού δικαιώματος.
Να το πω απλά. Να το καταλάβουν όλοι όσοι μας ακούν. Στον πυρήνα της πρότασής μας είναι να μπορούν οι απόδημοι να εκλεγούν τους εκπροσώπους τους. Στον πυρήνα της δικής σας πρότασης είναι να ψηφίσουν το κόμμα. Ψυχή της δικής μας πρότασης, είναι η δυνατότητα έκφρασης των αποδήμων. Ψυχή της δικής σας πρότασης, είναι το κομματικό συμφέρον. Αυταπατάστε και νομίζετε, ότι τώρα που χάνεται τους ψήφους των Ελλήνων του εσωτερικού, θα διασωθείτε από τις ψήφους του εξωτερικού. Ότι αν χάσετε την πρώτη θέση στις εκλογές που θα έρθουν, θα πάρετε το καλπονοθευτικό bonus των 50 ψήφων από τις ψήφους των αποδήμων. Ε! Κούνια που σας κούναγε, αν νομίζετε ότι, έχετε στο τσεπάκι σας τους απόδημους, πλανάστε πλάνη οικτρά.
Είστε συνεπείς μόνον σε μια λογική εργαλειοποίησης της ψήφου των αποδήμων που είχε καταγγείλει η αντιπολίτευση και όταν συζητιόταν ο νόμος του 2009.
Θέλω να σας διαβάσω τι έλεγε τότε ο κύριος Βενιζέλος, άνθρωπος που δεν μπορεί να θεωρηθεί εχθρικός προς την παράταξή σας γενικά, τρία χρόνια μετά από αυτές τις δηλώσεις του συγκυβερνούσε με τον κύριο Σαμαρά.
Έλεγε τότε ο κύριος Βενιζέλος. «Σταματήστε την πατριδοκαπηλία, την εθνοκαπηλία και την καπηλεία των αποδήμων. Οι απόδημοι ανήκουν στο έθνος. Δεν είναι κομματικός σας μηχανισμός. Ούτε κομματικό σας τρόπαιο, κύριοι της Ν.Δ.».
Αυτή είναι η λογική, λοιπόν, του κομματικού τροπαίου και της εργαλειοποίησης της ψήφου των αποδήμων.
Τότε το ΠΑ.ΣΟ.Κ. του Γιώργου Παπανδρέου δεν έλεγε αυτά που λέει σήμερα το ΚΙΝΑΛ, αλλά είχε θέσεις ανάλογες των δικών μας.
Σε σχέση με το ενιαίο ψηφοδέλτιο που προτείνουμε εμείς, ακούστε πάλι τι έλεγε ο κοινοβουλευτικός του εκπρόσωπος. Καταθέτω στα πρακτικά.
«Η δεύτερη λύση, μια ή περισσότερες ανά ήπειρο περιφέρειες, ειδικά για τους απόδημους, είναι και η σαφώς καλύτερη, γιατί θα επιτρέψει να υπάρξουν αμιγείς συνδυασμοί ψηφιζόμενοι από απόδημους. Και αυτοί οι αμιγείς συνδυασμοί, δεν υπάρχει κανένας λόγος να είναι κομματικοί – ελλαδικοί. Μπορεί να είναι και ενωτικοί. Εθνικού χαρακτήρα».
Κλείνοντας, κύριε πρόεδρε, ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν το μόνο κόμμα που σύστησε νομοπαρασκευαστική επιτροπή από ειδικούς για να προτείνει νόμο που θα έδινε απάντηση στο πάγιο αίτημα των ομογενών. Ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν αυτός που κατέθεσε συγκεκριμένη πρόταση στην αναθεώρηση του συντάγματος, χωρίς την οποία δεν θα υπερψηφιζόταν ο νόμος για τη διευκόλυνση της ψήφου των αποδήμων.
Με αντίστοιχη ευθύνη, ερχόμαστε και σε αυτή τη συζήτηση, μολονότι εξαρχής ξέρουμε, ότι είναι προσχηματική και δεν έχει σκοπό την παραγωγή νόμου. Η πρότασή μας δίνει το δικαίωμα ψήφου σε όλους τους Έλληνες της διασποράς, χωρίς διακρίσεις και χωρίς περιορισμούς. Αποδεχτείτε την. Ιδού η Ρόδος, ιδού και το πήδημα!
Ευχαριστώ πολύ.
