Αθήνα 15.06.2017
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Η «Πρόταση για μια Προοδευτική Αναθεώρηση του Συντάγματος παρουσιάσθηκε σήμερα το απόγευμα σε ειδική εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στο Αμφιθέατρο Αργυριάδη του Πανεπιστημίου Αθηνών, από την ομάδα συνταγματολόγων και πολιτικών επιστημόνων που την κατάρτισαν, με το συντονισμό του καθηγητή Δημοσίου Δικαίου και Αναπληρωτή Υπουργού Εξωτερικών κ. Γιώργου Κατρούγκαλου.
Η πρόταση που παρουσιάστηκε στηρίζεται σε πέντε άξονες με στόχο την πλήρη επαναθεμελίωση του πολιτεύματος σε δημοκρατικότερη βάση.
Ο κ. Κατρούγκαλος παρουσίασε τα γενικά χαρακτηριστικά της πρότασης, η οποία αποτελεί έργο ομάδας εργασίας νομικών και πολιτικών επιστημόνων που συγκροτήθηκε μετά από πρόσκληση και υπό το συντονισμό του ίδιου και στην οποία συμμετείχαν συστηματικά, εκτός από αυτόν, οι καθηγητές Χριστόφορος Βερναρδάκης -Υπουργός Επικρατείας, Ανδρέας Δημητρόπουλος, Κώστας Ζώρας, Ηλίας Νικολόπουλος, και Κώστας Χρυσόγονος. Κατά την διάρκεια των εργασιών της, προτάσεις εισέφεραν και άλλοι συνταγματολόγοι. Δεν πρόκειται για «πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ», μολονότι στην εν λόγω ομάδα εργασίας συμμετείχαν και επιστήμονες που είχαν ανταποκριθεί στην λεγόμενη «Επιτροπή Σοφών» του ΣΥΡΙΖΑ το 2013, ενώ αντικείμενο έμπνευσης απετέλεσαν για αυτήν και οι σχετικές προτάσεις του Πρωθυπουργού τον Ιούλιο του 2016. Αποσκοπεί στο να αποτελέσει έναυσμα τόσο για τον δημόσιο διάλογο, όσο και για αυτόν που θα ακολουθήσει στην κυβέρνηση και στα κόμματα ενόψει της συνταγματικά προβλεπόμενης κοινοβουλευτικής διαδικασίας.
Στη συνέχεια οι άλλοι συντάκτες της πρότασης περιέγραψαν τους θεμελιώδεις της άξονες. Οι «έξη» θεωρούν επιτακτική, αδήριτη ανάγκη μια ριζοσπαστική αναθεώρηση, για τους παρακάτω λόγους: Είναι μεν αλήθεια ότι η σοβούσα κρίση αξιοπιστίας των πολιτικών θεσμών δεν οφείλεται στο Σύνταγμα. Το αντίθετο: το ίδιο το Σύνταγμα ήταν θύμα της κρίσης, με την έννοια ότι οι μνημονιακές επιταγές συνιστούν ένα πραγματικό «παρασύνταγμα», του οποίου η εφαρμογή θέτει σε δοκιμασία πολλές και θεμελιώδεις ρυθμίσεις του οικονομικού –και όχι μόνον- συντάγματος. Για να εξασφαλιστεί η τήρηση του Συντάγματος είναι αναγκαίο, λοιπόν, να ενισχυθούν οι σχετικές εγγυήσεις εφαρμογής του, ιδίως μέσω της ενεργοποίησης της λαϊκής συμμετοχής. Περαιτέρω, η γενικευμένη κρίση αξιοπιστίας που δημιουργήθηκε από την απόσταση συντάγματος και συνταγματικής πραγματικότητας πρέπει να αντιμετωπιστεί με καινοτόμες θεσμικές τομές, πολλές από τις οποίες δεν μπορούν να ενταχθούν στη θεσμική μήτρα του ισχύοντος Συντάγματος, όπως, π.χ., η ανακλητότητα, η λαϊκή νομοθετική πρωτοβουλία για ψήφιση νόμων ή διεξαγωγή δημοψηφίσματος.
Ορισμένες από τις προτεινόμενες αλλαγές είναι υπερώριμες και μπορεί να έχουν την υποστήριξη του συνόλου των πολιτικών δυνάμεων, όπως, π.χ., η κατάργηση του απαράδεκτου καθεστώτος ποινικής ασυλίας του πολιτικού προσωπικού ή διακριτότητα ρόλων Κράτους και Εκκλησίας, χωρίς αντιπαράθεση αλλά με διάλογο με την τελευταία. Άλλες, όμως, κατεξοχήν τα θέματα του οικονομικού συντάγματος και των κοινωνικών δικαιωμάτων, συναρτώνται στενά με καίριες δικαιοπολιτικές συγκρούσεις και ειδικότερα με την ανάγκη ανάσχεσης του νεοφιλελευθερισμού. Ως προς τα κρίσιμα διλήμματα, η αναθεώρηση του Συντάγματος δεν μπορεί να είναι συναινετική. Τα διακυβεύματα αυτά, από τη φύση τους, προϋποθέτουν σύγκρουση επιχειρημάτων και συμφερόντων.
Έχοντας υπόψη όλα τα παραπάνω, το σχέδιο περιλαμβάνει τους εξής πέντε άξονες, με σκοπό την πλήρη επαναθεμελίωση του πολιτεύματος σε δημοκρατικότερη βάση:
– Μία νέα αρχιτεκτονική του πολιτεύματος, με έμφαση στην ισχυροποίηση των της Βουλής, και ιδίως της αντιπολιτευόμενης μειοψηφίας και λελογισμένη ενίσχυση των ρυθμιστικών αρμοδιοτήτων του Προέδρου.
– Διακριτότητα Κράτους-Εκκλησίας, με ρητή καθιέρωση της θρησκευτικής ουδετερότητας της πολιτείας και παράλληλη αναγνώριση του ιστορικού ρόλου της ορθόδοξης θρησκείας ως επικρατούσας θρησκείας στην Ελλάδα.
– Καθιέρωση θεσμών άμεσης δημοκρατίας, ως βασικών εγγυήσεων εφαρμογής του Συντάγματος και πολιτικής λογοδοσίας.
– Ισχυροποίηση του κράτους δικαίου και των ατομικών ελευθεριών
– Θωράκιση των κοινωνικών δικαιωμάτων και υπεράσπιση του κοινωνικού κράτους έναντι του επελαύνοντος νεοφιλελευθερισμού.
