Συνέντευξη στην εφημερίδα ΕΠΟΧΗ

Συνέντευξη στην εφημερίδα ΕΠΟΧΗ

*Αυτή τη βδομάδα ξεκίνησε ένας νέος γύρος διαπραγματεύσεων με τους θεσμούς. Πώς τον αξιολογείτε;

Η μέχρι σήμερα διαπραγμάτευση ήταν θετική. Σε ότι αφορά τον τομέα του υπουργείου μας, η μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού έχει τη σφραγίδα της αριστεράς: ισονομία –ίδιοι κανόνες για όλους-, κοινωνική δικαιοσύνη –με την εισαγωγή της εθνικής σύνταξης- και προστασία, στο βαθμό που ήταν δυνατό στην παρούσα οικονομική κατάσταση, του εισοδήματος των νυν συνταξιούχων. Στα εργασιακά δεν έχουμε ακόμα την επίσημη εκκίνηση της διαπραγμάτευσης. Έγινε, όμως, ήδη δεκτό από τους δανειστές ως βάση της διαπραγμάτευσης το πόρισμα της επιτροπής των ανεξάρτητων ειδικών. Θεωρώ ότι το πόρισμα αυτό θα είναι θετικό για τις θέσεις μας, δεδομένου ότι δεν διεκδικούμε τίποτα παραπάνω από την επιστροφή στην κοινωνική Ευρώπη. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με την κοινή δήλωση των κοινωνικών εταίρων για τα βασικά ζητήματα που θέτουμε εμείς στην διαπραγμάτευση, όπως είναι η επιστροφή των συλλογικών διαπραγματεύσεων, δικαιολογεί μια αισιοδοξία, αν και έχουμε μπροστά μας σκληρές μάχες. Γενικότερα αυτή ήταν μια περίοδος, που όπως τόνισε και ο πρωθυπουργός, προσπαθήσαμε να κατανείμουμε τα βάρη της κρίσης δικαιότερα. Από εδώ και πέρα, με τον ερχομό της ανάπτυξης θα γίνει το ουσιώδες, θα μπορούμε να κατανείμουμε και τα οφέλη.

*Όσον αφορά το ζήτημα των ομαδικών απολύσεων, η συζήτηση πάγωσε έως τα τέλη του Οκτώβρη, εν αναμονή σχετικής απόφασης του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου. Δεν υπάρχει φόβος να χαθούν όλα τα επιχειρήματα, ιδιαίτερα σε περίπτωση που το δικαστήριο αποφανθεί υπέρ των ομαδικών απολύσεων και η Ελλάδα θα πρέπει να εναρμονιστεί με αυτή την απόφαση;

Ούτως ή άλλως, την απόφαση του δικαστηρίου έχουμε υποχρέωση να την εφαρμόσουμε. Όμως, κάθε απόφαση αφήνει περιθώρια για την εφαρμογή της. Έχουμε πει πολλές φορές ότι δεν θα δεχθούμε να επιδεινωθούν περαιτέρω τα δικαιώματα των εργαζομένων και αυτό θα το τηρήσουμε και στην περίπτωση αυτή.

*Πέραν των ομαδικών απολύσεων, κεντρικά σημεία της διαπραγμάτευσης όσον αφορά το δικό σας χαρτοφυλάκιο είναι οι συλλογικές συμβάσεις, οι συνδικαλιστικές διαπραγματεύσεις και το ζήτημα της ανταπεργίας. Αυτές οι συζητήσεις πώς εξελίσσονται;

Για πρώτη φορά, όπως έχω τονίσει πολλές φορές, σε αυτή τη διαπραγμάτευση δεν αμυνόμαστε απλώς στις απαιτήσεις των δανειστών. Με θετικό και επιθετικό τρόπο επιδιώκουμε να αναστραφεί η απορρύθμιση των τελευταίων χρόνων. Γι’ αυτό το λόγο, από πλευράς μας, κομβικό σημείο είναι η επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων και η επεκτασιμότητα των κλαδικών συμβάσεων. Οι δανειστές, και ιδίως το ΔΝΤ, προτάσσουν τις ομαδικές απολύσεις και την αλλαγή του συνδικαλιστικού νόμου. Σε αυτά τα δύο θέματα ακόμη και οι εργοδότες έχουν ξεκαθαρίσει ότι δεν τους αφορούν, πολύ περισσότερο δεν μπορεί να αποδεχθεί η κοινωνία νέα επιδείνωση της κατάστασης των εργαζομένων. Εμείς στη διαπραγμάτευση προσερχόμαστε με στόχο να ενισχύσουμε και όχι να αποδυναμώσουμε τα δικαιώματα τους.

Από τα ρεπορτάζ του συστημικού Τύπου αποκομίζουμε την ακριβώς αντίθετη εικόνα, από την αισιόδοξη πλευρά που μας παρουσιάζετε…

Γενικά η ενημέρωση που υπάρχει αυτή τη στιγμή από τα συστημικά Μέσα δίνει σχεδόν πάντοτε την αντίθετη εικόνα από αυτό που συμβαίνει στην πραγματικότητα.

*Στο πρόγραμμά του, ο ΣΥΡΙΖΑ είχε δεσμευτεί για την επαναφορά του κατώτατου μισθού στα 751 ευρώ. Από την υπογραφή του τρίτου μνημονίου, η θέση αυτή άλλαξε και εστιάζει στη συλλογική διεκδίκηση. Η θέση των συνδικαλιστών είναι σαφώς αδυνατισμένη, αφού ξεκινούν από μια πολύ χαμηλή βάση. Προτίθεστε να κάνετε κάποια νομοθετική ρύθμιση, που να αλλάζει τον κατώτατο μισθό;

Στόχος μας είναι να συζητιούνται τα θέματα του μισθού στο επίπεδο της κοινωνικής σύγκρουσης και του κοινωνικού διαλόγου, όχι να τα αποφασίζει το κράτος. Για μένα το βασικότερο ζήτημα είναι η ρύθμιση του μισθού στις κλαδικές συμβάσεις και η επεκτασιμότητα τους,. Σήμερα υπάρχει μαζική καταστρατήγηση του θεσμού, κυρίως με τη μη υπογραφή τους, από τις περίπου 200 έχουμε πέσει στις 10, αλλά και λόγω της υπερίσχυσης των επιχειρησιακών ρυθμίσεων που επέβαλαν τα προηγούμενα μνημόνια.

*Στο πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης προβλεπόταν η επαναφορά της 13ης σύνταξης, δέσμευση που ακόμα δεν έχει εφαρμοστεί. Από την άλλη, διαβάζουμε πως οι διαπραγματεύσεις αφορούν την περικοπή του 13ου και 14ου μισθού στον ιδιωτικό τομέα…

Κάτι παρόμοιο δεν το ζητούν οι δανειστές, και έχω καταγγείλει πολλές φορές ως εσκεμμένη παραπληροφόρηση τη φημολογία αυτή, που ξεκίνησε την επαύριο της θετικής ευόδωσης της πρώτης αξιολόγησης. Ούτε από το εξωτερικό, ούτε από το εσωτερικό τίθεται τέτοιο ζήτημα. Η εξαγγελία για την 13η σύνταξη συνδεόταν με την προσπάθεια μας να αλλάξουμε συνολικά, στο πλαίσιο της πρώτης διαπραγμάτευσης, τις προϋποθέσεις χρηματοδότησης της χώρας. Μετά τον αναγκαστικό συμβιβασμό του Ιουλίου, ο σχεδιασμός μας άλλαξε. Εστιάσθηκε στην μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού συστήματος που σχεδιάστηκε έτσι ώστε να δίνει αποκατάσταση του εισοδήματος, στη βάση 12 συντάξεων.

*Είναι εφικτός ένας πρώτος απολογισμός του νέου ασφαλιστικού συστήματος;

Είναι ακόμα πολύ νωρίς. Οι νέες εισφορές δεν έχουν αρχίσει ακόμα να ισχύουν. Από 1/1/2017 θα έχουμε την εφαρμογή του νέου συστήματος, το οποίο υπολογίζει τις εισφορές επί του πραγματικού εισοδήματος και όχι σε εικονική βάση, όπως γινόταν. Για να σας δώσω ένα στοιχείο, η ελάχιστη ασφαλιστική υποχρέωση στον ΟΑΕΕ ήταν 250 ευρώ, με το νέο σύστημα θα είναι 150. Άρα άνθρωποι που δεν μπορούσαν στο παρελθόν να ενταχθούν στο ασφαλιστικό σύστημα, τώρα θα μπορούν.

*Ένας από τους όρους του τρίτου μνημονίου ήταν, δυστυχώς, η κατάργηση του ΕΚΑΣ. Δεσμευτήκατε για αντικατάστασή του. Σε ποιο στάδιο βρισκόμαστε;

Στην ασφαλιστική μεταρρύθμιση προβλέψαμε την αντικατάσταση του ΕΚΑΣ με το θεσμό της εθνικής σύνταξης. Αυτός είναι πιο αποτελεσματικός, διότι το ΕΚΑΣ δίνεται με έλεγχο πόρων ως προνοιακό επίδομα, ενώ η εθνική σύνταξη δίνεται σε όλους και εξ ορισμού είναι στο επίπεδο του ορίου της φτώχειας. Γι’ αυτούς που χάνουν το ΕΚΑΣ έχουμε ανακοινώσει μια δέσμη μέτρων, όπως το να παίρνουν δωρεάν φάρμακα, να μην πληρώνουν 6% της εισφοράς, αν είναι ζευγάρι ένας από τους δύο να συνεχίσει να το παίρνει, αν έχει κάποιος ποσοστό αναπηρίας 80% και άνω να μην το χάσει, να δικαιούνται κάρτα αλληλεγγύης, στο επίπεδο του 30% της απώλειας του εισοδήματος.

*Την Πέμπτη έληξε η ισχύς του αγγελιόσημου. Θα δοθεί παράταση; Τι λύση θα υπάρξει;

Η πρότασή μας ήταν εξαρχής να ακολουθήσουμε αυτό που έγινε στην περίπτωση των ιδιωτικών ασφαλιστικών εταιρειών, που ένας νομοθετημένος πόρος μετατράπηκε σε συμφωνημένο από τους εργοδότες και τους εργαζόμενους. Έτσι, θέλουμε το αγγελιόσημο να μετεξελιχθεί στη βάση συμφωνίας εργαζομένων και εργοδοτών στον τύπο, κάτι που έχει γίνει επί της αρχής δεκτό και από τις δύο πλευρές. Η εναλλακτική λύση θα ήταν να αντιμετωπίσουμε τον ΕΔΟΕΑΠ ως οιονεί επικουρικό ταμείο και να καθιερώσουμε γι’ αυτόν τις σχετικές εισφορές που προβλέπονται για την επικουρική σύνταξη και την πρόνοια (εφάπαξ).

Ύστερα από την πλειοδότηση τεσσάρων τηλεοπτικών αδειών, συζητείται πολύ ο κίνδυνος να βρεθούν εκατοντάδες εργαζόμενοι στα κανάλια που δεν πήραν άδεια στην ανεργία. Τι μέτρα θα λάβετε; Την περασμένη βδομάδα είχατε συνάντηση με τους συνδικαλιστικούς εκπροσώπους, όπου συζητήσατε την πρόταση της κυβέρνησης και η απάντηση ήταν απεργία το Σάββατο, οπότε και δεν προβλήθηκε η ομιλία του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ. Υπάρχει πεδίο συνεννόησης;

Τα πρώτα μέτρα που πήραμε για την προστασία της εργασίας των δημοσιογράφων ήταν να προβλέψουμε νόμιμη οργανική σύνθεση των νέων καναλιών σε διπλάσιο επίπεδο, από ότι στο παρελθόν. Έτσι, εξασφαλίζονται τουλάχιστον 1.600 από τις 2.600 θέσεις εργασίας. Από την άλλη, δεν είναι σίγουρο ότι τα κανάλια αυτά θα κλείσουν, για τον απλό λόγο ότι μπορούν να συνεχίσουν να λειτουργούν ως ιντερνετικά ή ως συνδρομητικά κανάλια. Επειδή, όμως, δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο να προκύψουν άνεργοι δημοσιογράφοι ή τεχνικοί, προτείναμε ως υπουργείο Εργασίας ένα πρόγραμμα επιδότησης της εργασίας όσων εργαζομένων μείνουν χωρίς απασχόληση, με το επίδομα ανεργίας. Αυτό το έχουμε εφαρμόσει και για την ενίσχυση της απασχόλησης σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Πρόκειται για μια επιταγή επανένταξης στην εργασία ισόποση με το επίδομα ανεργίας, που θα χρηματοδοτεί για ένα διάστημα τις θέσεις εργασίας του εργαζόμενου στα Μέσα. Στη συνέχεια προβλέπεται επιπλέον επιδότηση για άλλον ένα χρόνο στις ασφαλιστικές εισφορές του εργαζόμενου, με την προϋπόθεση ότι δεν θα προχωρήσει ο εργοδότης σε καμία απόλυση εργαζομένου για αυτό το διάστημα. Το κανάλι θα είναι υποχρεωμένο να πληρώσει σύμφωνα με την ισχύουσα συλλογική σύμβαση εργασίας, διότι δεν θέλουμε μόνο να αποκαταστήσουμε ανθρώπους στη δουλειά, αλλά και το σεβασμό στις συλλογικές συμβάσεις εργασίας.

Είναι αλήθεια ότι αυτή η πρόταση, ενώ στην αρχή φάνηκε να έχει θετική υποδοχή από τους εκπροσώπους των εργαζομένων που τους συναντήσαμε στο Μαξίμου, παρουσία του Νίκου Παππά, της Όλγας Γεροβασίλη και του Λευτέρη Κρέτσου, μετά αντιμετωπίστηκε με αρνητικό τρόπο από τους δημοσιογράφους. Εμείς θα προχωρήσουμε παρόλα αυτά στο πρόγραμμα αυτό.

Στο ζήτημα της ένταξης των προσφύγων θα εμπλακεί το υπουργείο Εργασίας; Ορθώς έχουν προβλεφθεί μέτρα ένταξης των παιδιών των προσφύγων, μέσα από τη σχολική κοινότητα, όμως χρειάζεται να δοθούν κίνητρα σε εργοδότες για την πρόσληψη αυτών των ανθρώπων.

Το θέμα αυτό εντάσσεται στον αμέσως επόμενο προγραμματισμό μας. Ούτως ή άλλως οι πρόσφυγες που έχουν αναγνωρισμένο στάτους έχουν δικαίωμα εργασίας.

*Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, γίνεται μια προσπάθεια με την συνάντηση των μεσογειακών χωρών στην Αθήνα, να αλλάξει η ατζέντα όσον αφορά την προοπτική της Ευρώπης και την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης. Πιστεύετε ότι η συγκυρία ευνοεί τη δημιουργία νέων συμμαχιών, σε άλλη κατεύθυνση από αυτή που εφαρμόζεται;

Ο Πρόντι είπε για τη σύνοδο πως άργησε δέκα χρόνια να γίνει, αλλά επιτέλους πραγματοποιήθηκε. Ο λόγος που δεν είχε γίνει τόσα χρόνια είναι γιατί οι σοσιαλδημοκράτες είχαν δεσμευτεί σε μια στρατηγική συμμαχίας με τους νεοφιλελεύθερους παντού στην Ευρώπη. Τώρα είναι προφανές ότι αυτό είναι αδιέξοδο για τους ίδιους, αλλά και για την Ευρώπη. Όσον αφορά την Ευρώπη είναι εμφανές ότι η συνέχεια της νεοφιλεύθερης λιτότητας διαλύει την κοινωνική συνοχή, υπονομεύει το κοινωνικό κράτος και οδηγεί σε έκρηξη των κοινωνικών ανισοτήτων. Όσον αφορά τους σοσιαλδημοκράτες, βλέπουν ότι η «πασοκοποίηση», η ταύτιση δηλαδή άνευ όρων με το νεοφιλελευθερισμό, εξανεμίζει τις δυνάμεις τους. Γι’ αυτό θεωρώ την πρωτοβουλία του Πρωθυπουργού κεντρική κίνηση στην ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή, η οποία θα έχει στο μέλλον σημαντικό αντίκτυπο, στην κατεύθυνση της ανατροπής του υφιστάμενου συσχετισμού δυνάμεων.

*Οι εγχώριες δυνάμεις της σοσιαλδημοκρατίας δεν φαίνεται να ακολουθούν αυτό το δρόμο, που αναφέρατε. Το αντίθετο, μάλιστα…

Προφανώς το Ποτάμι δεν έχει χαρακτηριστικά σοσιαλδημοκρατικά. Το Ποτάμι, όπως και οι «Πολίτες» στην Ισπανία, είναι πολύ πιο κοντά στο νεοφιλελευθερισμό. Η γνώμη μου είναι πως το Ποτάμι, τουλάχιστον ο ηγέτης του, έχει προ πολλού επιλέξει ως στρατηγική τη συμμαχία με τη Νέα Δημοκρατία του κ. Μητσοτάκη. Στο ΠΑΣΟΚ υπάρχουν συγκρουόμενες απόψεις. Νομίζω ότι υπάρχουν ακόμα άνθρωποι εκεί που βλέπουν θετικά μια προσέγγιση με την αριστερά. Υπάρχουν, όμως, και άλλοι που έχουν εντελώς αντίθετη άποψη, γιατί είναι ταυτισμένοι με τον παλαιοκομματισμό και τις νεοφιλεύθερες πολιτικές.

*Προμετωπίδα των διεκδικήσεων του ΣΥΡΙΖΑ ήταν πάντα το χρέος. Φαίνεται πως τώρα ξεκινά αυτή η συζήτηση. Προς ποια κατεύθυνση;

Πλέον υπάρχει μια συγκεκριμενοποίηση των δεσμέυσεων των εταίρων και των βημάτων σε βραχυπρόθεσμα, μακροπρόθεσμα και άμεσα. Προφανώς ζητάμε περισσότερα πράγματα, όμως για πρώτη φορά έχουμε κάτι το απτό και όχι απλώς υποσχέσεις. Βασικό θέμα, βεβαίως, πέρα από το χρέος, είναι και η άμεση αντιμετώπιση της υποχρέωσής για πλέονασμα 3,5% το 2018.

*Ωστόσο, ο κόσμος εμφανίζεται δύσπιστος στην κυβερνητική πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ και δεν συμμερίζεται τη δική σας αισιοδοξία…

Ο κόσμος που μας είχε εμπιστευτεί δεν μας έχει εγκαταλείψει. Δεν μετακινείται πίσω στον παλαιοκομματισμό. Γι’ αυτό βλέπουμε στις δημοσκοπήσεις ότι η Νέα Δημοκρατία δεν μπορεί να φτάσει καν τα εκλογικά της ποσοστά. Εξαρτάται, λοιπόν, από τη συνέπεια στην αντιμετώπιση των νεοφιλελεύθερων πολιτικών και κυρίως από την απόδοση της οικονομίας για να ξαναγυρίσει με την καρδιά του σε εμάς αυτός ο κόσμος, ο οποίος στα βασικά θέματα της σύγκρουσης με τη διαπλοκή και τη διαφθορά μάς εμπιστεύεται και ξέρει ότι προσπαθούμε να αλλάξουμε το πολιτικό σύστημα.

Από εδώ και πέρα πρέπει να είμαστε αισιόδοξοι. Η οικονομία θα αρχίσει να γυρίζει και τα δύσκολα βρίσκονται πίσω μας.