Συνέντευξη στο περιοδικό ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ και στη Γιώτα Χουλιάρα.
-Σε πρόσφατη συνέντευξη σας στην ΕΡΤ κύριε Υπουργέ δηλώσατε πως η χώρα χρειάζεται νέες θέσεις εργασίας και όχι απολύσεις και υπήρξατε επικριτικός με το ΔΝΤ. Υπάρχει η δυνατότητα η χώρα παρά το γεγονός ότι έχει υπογράψει Μνημόνιο να αποφύγει αυτές τις «ακραίες νεοφιλελεύθερες θέσεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου»; Πώς θα μπορούσε να το επιτύχει αυτό;
Είναι γνωστές οι θέσεις του ΔΝΤ, ως σημαιοφόρου του νεοφιλελευθερισμού και που οδήγησαν. Σήμερα η απορρύθμιση είναι γενικευμένη: οι κοινωνικοί εταίροι δεν μπορούν να διαπραγματευθούν για τον ελάχιστο νόμιμο μισθό, ελάχιστες κλαδικές έχουν απομείνει και οι επιχειρησιακές συμβάσεις υπερισχύουν πάντα των κλαδικών. Όλα αυτά επιδιώκουμε να τα αλλάξουμε. Σε καμιά περίπτωση δεν θα επιτρέψουμε να συνεχίζει να ισχύει στην Ελλάδα ο Εργατικός Κώδικας του Πινοσέτ. Ήδη στο μνημόνιο πετύχαμε να συμπεριληφθεί ως αυτοτελές θέμα διαπραγμάτευσης η επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων και εξασφαλίσαμε τη συμβουλευτική εμπλοκή της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας στην όλη διαδικασία. Για πρώτη φορά δεν αμυνόμαστε απλώς στις απαιτήσεις των δανειστών αλλά διαπραγματευόμαστε θετικά και επιθετικά. Ο στόχος μας είναι απλός: Η επιστροφή της χώρας στο ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο. Ουσιαστικά ζητούμε από τους Ευρωπαίους εταίρους μας να δεχθούν την αποκατάσταση της ευρωπαϊκής κανονικότητας στη χώρα. Για τους λόγους αυτούς είμαι αισιόδοξος. Η διαπραγμάτευση θα είναι ιδιαίτερα σκληρή, αλλά όπως απομονώσαμε το ΔΝΤ στην διαπραγμάτευση για τις συντάξεις (θυμίζω ότι μέχρι το τέλος αντιδρούσε στη μικρή αύξηση των εισφορών που προτείναμε για να μην μειωθούν κατά 30% όλες οι επικουρικές και στο τέλος έχασε) έτσι θα συμβεί και τώρα.
Σημαντικό βήμα για την εξασφάλιση θετικών όρων στην διαπραγμάτευση θεωρώ και την δημιουργία συμπαγούς εσωτερικού κοινωνικού μετώπου υπέρ των απόψεων μας, μέσω της κοινή δήλωσης που υπέγραψαν όλοι οι κοινωνικοί εταίροι. Σε αυτήν όλοι, -και οι εργοδότες- δηλώνουν ότι δεν τους αφορούν οι εμμονές του ΔΝΤ για τις ομαδικές απολύσεις. Η Ελλάδα έχει ανάγκη από νέες θέσεις εργασίας, όχι απολύσεις. Όλοι επίσης επιβεβαίωσαν την ανάγκη να επανέλθουν οι συλλογικές διαπραγματεύσεις, ιδίως δε ο ελάχιστος μισθός να αποφασίζεται στο πλαίσιο ελεύθερων διαπραγματεύσεων με εθνική γενική συλλογική σύμβαση εργασίας.
– Πολλοί συνταξιούχοι δεν θεωρούν ικανό για επιβίωση το ποσό των 384 ευρώ της Εθνικής σύνταξης στην σημερινή εποχή της οικονομικής κρίσης και της αύξησης της φορολογίας. Ποια είναι η απάντηση της κυβέρνησης;
Πρώτα-πρώτα να ξεκαθαρίσουμε ότι κανείς συνταξιούχος δεν θα πάρει μόνο τα 384 Ευρώ της Εθνικής Σύνταξης. Αυτά τα εξασφαλίζει για όλους το κράτος με χρηματοδότηση από τη φορολογία ως βάση, επί της οποίας θα προστεθούν όσα αντιστοιχούν στις ασφαλιστικές εισφορές που έχει καταβάλει, ανάλογα με το εισόδημα του. Παρόλα αυτά, μία είναι η αλήθεια: Οι σημερινές συντάξεις είναι χαμηλές, τα χρήματα αυτά είναι αντικειμενικά πολύ λίγα για τις πραγματικές ανάγκες των συνταξιούχων. Αυτά όμως αντέχει σήμερα η οικονομία, λαμβάνοντας υπόψη και το γεγονός ότι παραλάβαμε ένα ασφαλιστικό σύστημα με ελλείμματα ίσα με το 9% του ΑΕΠ. Εμείς εξασφαλίσαμε ότι αυτό που αντέχει η οικονομία θα μοιραστεί, για πρώτη φορά, με κανόνες ισονομίας και κοινωνικής δικαιοσύνης. Τα 384 ευρώ δεν ορίσθηκαν αυθαίρετα: σε αυτό το ύψος υπολογίζει το όριο της φτώχειας η Ευρωπαϊκή Ένωση. (Θυμίζω επίσης ότι με το νόμο Λοβέρδου 3863/2010, όταν το ΑΕΠ της χώρας ήταν κατά 25% υψηλότερο, η βασική σύνταξη είχε οριστεί χαμηλότερα, στα 360 Ευρώ.) Τέλος, προβλέψαμε ρητά ότι κάθε αύξηση του ΑΕΠ θα αντανακλάται άμεσα στο ύψος της σύνταξης. Αρα, με την επιστροφή στην ανάπτυξη, για πρώτη φορά μετά την κρίση θα αρχίζουν να αυξάνονται οι συντάξεις.
-Το ερώτημα που απασχολεί επίσης αρκετούς συνταξιούχους που πρόσφατα κατέθεσαν τα χαρτιά τους, είναι τι μέλλει γενέσθαι με τις προσωρινές συντάξεις, καθώς ο νέος τρόπος υπολογισμού που προβλέπεται στον πρόσφατο ασφαλιστικό νόμο οδηγεί σε σημαντικές μειώσεις με αποτέλεσμα οι νέοι συνταξιούχοι να κληθούν να ζήσουν για αρκετούς μήνες έως ότου λάβουν την οριστική τους σύνταξη. Πως σκέφτεται η κυβέρνηση να αντιμετωπίσει ένα τόσο ευαίσθητο θέμα;
Δεν είναι ακριβές ότι ο νέος τρόπος υπολογισμού οδηγεί σε σημαντικές μειώσεις. Σε κάθε περίπτωση, για τις προσωρινές συντάξεις η λύση είναι μία: να μην καθυστερούν οι οριστικές, όπως συμβαίνει σήμερα, για τρία, πολλές φορές περισσότερα χρόνια. Ο ενιαίος, πλέον, φορέας ασφάλισης και η απλοποίηση των κανόνων, σε συνδυασμό με ένα νέο πληροφορικό σύστημα θα συμβάλλουν σε αυτό το στόχο.
– Η ΓΣΕΕ με ανακοίνωσή της αντέδρασε στην δήλωσή σας «Τα συνδικάτα θα πρέπει να αυτοχρηματοδοτούνται ώστε να είναι αυτόνομα από το κράτος».Μάλιστα στην ανακοίνωσή της αναφέρει πως η κυβέρνση εκβιάζει «με οικονομική ασφυξία το συνδικαλιστικό κίνημα, θυμίζει περισσότερο άλλες εποχές και άλλες «δημοκρατίες»… στις οποίες δεν υπήρχαν «ανεξάρτητα» ή «αυτόνομα» συνδικάτα…». Τι έχετε να δηλώσετε
Μα, ακριβώς περί αυτό θέλω και εξήγγειλα, να μην έχει δυνατότητα ο εκάστοτε υπουργός εργασίας να προκαλεί ασφυξία στα συνδικάτα. Για αυτό πρέπει να σταματήσει το σημερινό καθεστώς, που μπορεί να οδηγήσει σε συνθήκες κρατικού ελέγχου και ποδηγέτησης του συνδικαλισμού. Νομίζω ότι όλοι θα συμφωνήσουν ότι να χρηματοδοτείται ο συνδικαλισμός με δημόσιο χρήμα δεν είναι υγιής η λύση, αλλά αντιθέτως, τα συνδικάτα θα πρέπει να είναι αυτόνομα οικονομικά από το κράτος. Αυτά όμως είναι ζητήματα που πρέπει να λυθούν με συζήτηση με τους συνδικαλιστικούς φορείς εργοδοτών και εργαζομένων, στο πλαίσιο που ορίζει το Σύνταγμα και η 135 Διεθνής Σύμβαση Εργασίας. Για αυτό το λόγο επέλεξα να είναι εκτός των συζητήσεων για την δεύτερη αξιολόγηση και για φέτος να συνεχιστεί το υφιστάμενο καθεστώς χρηματοδότησης.
-Με βάση στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ και της ΕΡΓΑΝΗ αλλά και τα επίσημα στοιχεία του ΙΚΑ η συντριπτική πλειοψηφία των νέων θέσεων εργασίας είναι ευέλικτης μορφής απασχόλησης, μερικής ή εκ περιτροπής εργασίας με μισό ασφάλιστρο δημμιουργώντας προβλήματα επιβίωσης τόσο στον ίδιο τον εργαζόμενο όσο και στα ασφαλιστικά ταμεία (λόγω μειωμένων εισφορών). Πώς σκοπεύει η κυβέρνηση να αντιμετωπίζει αυτό το εργασιακό καθεστώς προκειμένου να δοθεί έναυσμα στην ολική εργασιακή απασχόληση;
Κατ’αρχάς με την ένταση των ελέγχων, γιατί μεγάλο τμήμα της μερικής απασχόλησης είναι πλήρης απασχόληση που πληρώνεται παράνομα ως μερική. Περαιτέρω, πρέπει να ληφθούν και πρόσθετα κανονιστικά μέτρα, τόσο νομοθετικά όσο με την επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων. Και, φυσικά, μιλάμε για «δίκαιη ανάπτυξη» έχοντας στο μυαλό μας ακριβώς αυτό, ότι τα οφέλη από την επερχόμενη οικονομική μεγέθυνση της οικονομίας θα πρέπει να μοιραστούν ισότιμα σε όλους, ιδίως στους μισθωτούς που πλήττονται από την κρίση.
-Ως συνταγματολόγος ποια θεωρείτε ότι είναι τα αναγκαία σημεία που το Ελληνικό Σύνταγμα χρήζει συνταγματικής αναθεώρησης;
Έχουν τεθεί ήδη από τον πρωθυπουργό:
Πρόκειται κυρίως για την εισαγωγή μιας νέας αρχιτεκτονικής του πολιτεύματος, με εμβάθυνση των δημοκρατικών στοιχείων του, ιδίως δε με την ενίσχυση της Βουλής και την εισαγωγή θεσμών άμεσης δημοκρατίας. Κομβικά σημεία αποτελούν επίσης για μας η αναχαίτιση του νεοφιλελευθερισμού, με την ενίσχυση των κοινωνικών δικαιωμάτων, η ενδυνάμωση του κράτους δικαίου και η κατοχύρωση της θρησκευτικής ουδετερότητας του κράτους.
